Traszka grzebieniasta na autostradzie

Średnio co 700 metrów pod Autostrada Wielkopolską znajduje się przejście dla małych zwierząt – płazów, gadów, owadów czy małych ssaków. Chętnie korzystają z nich traszki grzebieniaste – gatunek rzadki i chroniony, otoczony szczególną troską przez przyrodników pracujących na autostradzie.

Traszka grzebieniasta przypomina małego dinozaura, chociaż jest płazem a nie gadem. Dlatego, mimo wyglądu, więcej wspólnego ma z żabą i ropuchą, niż jaszczurką. Traszki grzebieniaste są gatunkiem szczególnie chronionym. Ten płaz osiąga wielkość maksymalnie 15-16cm i jest to największa traszka żyjącą w Polsce. Dodatkowo traszki mają wspaniałe zdolności regeneracyjne

– Potrafią obudować nie tylko stracony palec, ale także np. kawałek nogi. Wspaniały obiekt do potencjalnych badań medycznych. Zresztą ich amerykańscy krewniacy, z rodziny salamander, są już do tego wykorzystywane. Może i w Polsce, czy całej Europe sięgniemy po traszkowe wzorce, pod warunkiem, że traszek nie stracimy! Ich populacje giną bowiem na naszych oczach. – mówi prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Traszki bardzo nie lubią suszy. Tymczasem w wyniku ekspansji człowieka niszczone są drobne bajorka i oczka wodne; zbiorniki zaś bywają pełne zanieczyszczeń. Dodatkowo długie okresy suszy nie wpływają korzystnie na stan wód – naturalne środowisko tych płazów. Dlatego tak ważne są inicjatywy zmierzające do ochrony traszek.

– W ciągu Autostrady Wielkopolskiej znajdują się naturalne skupiska traszek grzebieniastych. To najczęściej okolice zbiorników wodnych, o które dbamy ze szczególną starannością, kontrolując czystość wód, ich poziom, jak i bezpieczeństwo wszystkich płazów i gadów. – mówi dr Ewa Patalas, Menadżer ds. monitoringu i ochrony środowiska Autostrady Wielkopolskiej.

Już na etapie projektowania autostrady zadbano o właściwą ochronę tych płazów. Pod koncesyjnym odcinkiem A2 tylko między Świeckiem a Nowym Tomyślem wybudowano ponad 100 specjalnych przejść dla małych zwierząt, zwanych przepustami. Naukowcy i eksperci ochrony środowiska wskazali odpowiednie lokalizacje. Średnio co 700 metrów znajduje się przepust, z którego traszki mogą skorzystać. Traszki korzystają ze specjalnych przejść pod autostrada najczęściej wiosną oraz jesienią, kiedy migrują w poszukiwaniu zbiorników wodnych, które są im potrzebne do rozrodu.

– Po pierwszym spotkaniu godowym traszki, wzajemną akceptacje i fascynację, manifestują wykonując ruchy nazywane tańcem. Taniec godowy odbywa się w wodzie, zaś traszki zimują na lądzie. Wiosną, gdy hormony pracują intensywniej, chcą się przemieścić, by połączyć się w pary i powołać do życia potomstwo, poszukują swoich ulubionych zbiorników wodnych. Rozpoczynają wędrówkę. – mówi prof. Tryjanowski.

Traszkom, które nie znajdują drogi do przepustu pod autostradą pomagają naukowcy i miłośnicy przyrody oraz płotki (tzw. żabianki) postawione w pasie autostrady, w pobliżu przejść dla zwierząt, przepustów i zbiorników ekologicznych. Wędrująca traszka idzie wzdłuż płotu, który kieruje ją do bezpiecznego przejścia na drugą stronę autostrady. Jesienią schemat się powtarza, wtedy traszki wracają na zimowisko.

Dlaczego Traszki są tak ważne dla ekosystemu i, w konsekwencji, dla człowieka? Przede wszystkim dlatego, że stanowią pożyteczną część naszego środowiska. Są nieocenione w zjadaniu komarów, a w zasadzie larw tych insektów. Traszki dzielnie wyszukują i zjadają larwy komarów i meszek. To dzięki nim naprawdę mamy spokojniejsze lato, a pobyt na autostradowych MOP nie jest zakłócany przez chmary komarów. Jest jeszcze ich potencjalna przydatność w odkryciach biomedycznych. Poza tym, a raczej przede wszystkim, jesteśmy winni przyrodzie szacunek.

W zgodzie z tą myślą Autostrada Wielkopolska prowadzi swoje działania, a etap budowy koncesyjnego odcinka Świecko – Nowy Tomyśl został wybitnie oceniony przez ekspertów Europejskiego Banku Inwestycyjnego jako wzorcowy przykład dbałości o kwestie środowiskowe. Szczególną uwagę przedstawiciele EBI zwrócili na ochronę środowiska oraz kompensacje przyrodnicze, między innymi program ratowania płazów i gadów. W jego ramach Autostrada Wielkopolska prowadzi stały monitoring środowiska pod kątem:

• Przejść dla zwierząt,
• Pomiaru stanu chemicznego wód,
• Czystości powietrza,
• Stanu wód powierzchniowych i podziemnych
• Gospodarki wodno – ściekowej i innych